Szczegółowe zasady pobierania materiałów

Pobieranie moczu na posiew

Celem posiewu moczu jest stwierdzenie w moczu obecności bakterii pochodzących z pęcherza lub nerek. Nieprawidłowe pobranie powoduje zanieczyszczenie moczu bakteriami, które u każdego człowieka występują w okolicy ujścia cewki moczowej oraz na skórze i są przyczyną fałszywie dodatnich wyników posiewu moczu.

Do badania należy pobrać mocz poranny, gdyż wówczas ilość bakterii w moczu jest największa. Dopuszczalne jest pobranie moczu po przynajmniej 4 godzinach przetrzymania moczu w pęcherzu. Przygotować sterylny pojemnik do pobierania moczu na posiew (dostępne w aptekach).

• Dokładnie umyć wodą z mydłem okolice krocza oraz cewki moczowej
• U mężczyzn konieczne jest odciągnięcie napletka i dokładne umycie żołędzi prącia
• Nie wycierać ręcznikiem, dopuszczalne jest osuszenie jednorazowym papierowym
• Oddać silnym strumieniem pierwszą porcję zawartości pęcherza do ubikacji, a następnie bez przerywania strumienia pobrać mocz do około jednej trzeciej objętości przygotowanego jałowego kubeczka, nie dotykając jego brzegu i wewnętrznej powierzchni
• Dokładnie zamknąć pojemnik. Podpisać pojemnik
• Jak najszybciej dostarczyć mocz do laboratorium
• Do czasu transportu należy mocz przechowywać w lodówce (do 24 godzin) aby zapobiec namnażaniu się bakterii

Uwaga: Mocz pobrany do sterylnego woreczka podklejanego na krocze u niemowląt nie spełnia zasad prawidłowego pobrania. Tylko wynik ujemny z posiewu moczu pobranego tą metodą jest wiarygodny!

• Przed podklejeniem woreczka należy dokładnie umyć okolice krocza, rozchylić i umyć wargi sromowe u dziewczynki, a u chłopców w miarę możliwości umyć wacikiem żołądź pod napletkiem
• Woreczek należy odkleić jak najszybciej po uzyskaniu moczu (wystarczy ok. 3-5 mililitrów)
• Nie wolno przelewać moczu do pojemnika, należy umieścić zaklejony woreczek w pojemniku transportowym
• Jeśli w czasie pobierania moczu nastąpi skażenie moczu kałem, próbkę należy wyrzucić – nie nadaje się do badania

Przy interpretacji wyników posiewu moczu pobranego do woreczka niezbędne jest wykonanie równocześnie badania ogólnego moczu z oznaczeniem liczby leukocytów – badanie wykonuje laboratorium analityczne. Mocz pobrany do nocnika lub innego niesterylnego naczynia i przelany do jałowego pojemnika nie nadaje się do badania bakteriologicznego.

Pobieranie moczu na badanie w kierunku gruźlicy

Należy zaopatrzyć się w duży sterylny pojemnik min. 50 ml typu Falcon:

• Liczba prób: zalecane 3-6 prób w ciągu kolejnych dni
• Objętość prób: najlepiej pierwsza poranna cała porcja moczu, min. 50 ml. W przypadku skąpomoczu – każda uzyskana ilość
• Przechowywanie, transport: w temp. pokojowej – do 2 godzin, w temp. lodówki – do 24 godzin. Przy przedłużającym się transporcie może dojść do uszkodzenia prątków przez kwaśne środowisko moczu!

Wymaz z gardła i nosa

Wymaz z gardła pobiera się rano, na czczo. Nie należy myć zębów, gdyż pasta działa bakteriobójczo, a jedynie przepłukać jamę ustną przegotowaną wodą. Dopuszczalne jest pobranie wymazu po posiłku, musi minąć przynajmniej 4 godziny.

Przechowywanie, transport

• wymazówka z podłożem transportowym do 72 godzin w temperaturze pokojowej.

Plwocina

Należy zaopatrzyć się w aptece w sterylny pojemnik do pobrania próbki. Do badania pobiera się na początku choroby próby plwociny o objętości ok. 3 ml. Plwocina musi być odkrztuszona z głębi oskrzeli, nie należy pobierać śliny.

Warunki pobierania:

• Rano, na czczo
• Po wyjęciu protezy zębowej
• Po umyciu zębów i dziąseł
• Po wypłukaniu jamy ustnej wodą przegotowaną

Sposób postępowania (kilkukrotne powtórzenie tej czynności może wywołać odkrztuszenie):

• WZIĄĆ GŁĘBOKI ODDECH
• NA CHWILĘ WSTRZYMAĆ ODDECH
• ODKRZTUSIĆ GŁĘBOKO I ENERGICZNIE NA WYDECHU
• ODKRZTUSZAĆ DO POJEMNIKA, PRZYTRZYMUJĄC GO PRZY DOLNEJ WARDZE I UWAŻAJĄC, ABY NIE ZANIECZYŚCIĆ JEGO ZEWNĘTRZNEJ CZĘŚCI

Przechowywanie, transport

• do 24 godzin w temperaturze lodówkowej

Posiew w kierunku gruźlicy

Należy zaopatrzyć się w pojemnik typu Falcon – dostępny w laboratorium mikrobiologicznym. Sposób pobierania próbki – jak wyżej, objętość 3-10 ml, dopuszcza się 2-3 krotne pobranie z kolejnego odkrztuszenia, jeżeli ilość wydzieliny jest mała. Próbki mogą być przechowywane do 3 dni w lodówce, co umożliwia równoczesne przekazanie wszystkich 3 próbek do badania. Wszystkie pojemniki muszą być dokładnie opisane.

Wymaz w kierunku GBS – nosicielstwo Streptococcus agalactiae

Badanie wymazów z pochwy i odbytu w kierunku nosicielstwa GBS u kobiet ciężarnych w końcowym okresie ciąży. Wymazy pobiera lekarz lub położna. Wymazy pobrane na podłoża transportowe można dostarczyć do laboratorium następnego dnia. Wymazówki należy po pobraniu przechowywać w temperaturze pokojowej (do 72 godzin).

Kał

W przypadku biegunki materiałem do diagnostyki jest kał, wymaz z odbytu jest wskazany w badaniach epidemiologicznych w kierunku Salmonella. Najbardziej wiarygodny wynik badania bakteriologicznego uzyskuje się badając próbki kału pobrane ze świeżo oddanego stolca.

Do badania należy pobrać próbkę kału zawierającą materiał patologiczny: krew, śluz, ropę, strzępki nabłonka, resztki pokarmowe. Próbkę kału pobiera się do jednorazowego, jałowego, plastikowego pojemnika szczelnie zamykanego.

Chory musi oddać kał do czystego naczynia (kaczki) lub zdezynfekowanej miseczki jednorazowego użytku. Przedtem powinien całkowicie opróżnić pęcherz. Za pomocą łyżeczki z pojemnika transportowego pobrać do niego próbkę wielkości orzecha włoskiego.

Kał płynny 3-5 ml oddany do sterylnego lub zdezynfekowanego basenu przelać do jałowego pojemnika i bezwzględnie pamiętać o zdezynfekowaniu zewnętrznych ścianek pojemnika.

Pobranie kału od małych dzieci

W przypadku niemowląt próbkę kału pobiera się z pieluszek za pomocą łopatki umieszczonej w pojemniku transportowym.

Przechowywanie, transport

• do 24 godzin w temperaturze lodówkowej